Mình thường khai vấn cho các bạn Gen Z về sự tự tin, mà nguyên nhân thì rất nhiều trường hợp có thể truy lại về mối quan hệ với cha mẹ. Do đó, thỉnh thoảng sẽ có những ca có thể mời được cha/mẹ tham gia vào phiên khai vấn cùng con để cả hai bên có thể hiểu vấn đề được từ góc nhìn của đối phương. Phương pháp này được gọi là Khai vấn gia đình - Family coaching, và thực sự mình vô cùng tâm đắc với những ca mà cha mẹ hợp tác như thế bởi chúng giúp cho quá trình các bạn trẻ vượt qua rào cản tâm lý nhanh và mạnh mẽ hơn.
Family coaching - những ca khai vấn có sự góp mặt của các thành viên trong gia đình, ngoài việc giúp các thành viên có cơ hội được cởi mở nói ra những suy nghĩ của mình, trở nên thấu hiểu nhau hơn còn góp phần giúp cho quá trình gỡ gạc nút thắt trong tâm lý của cha mẹ và con trở nên nhanh hơn. Để làm được điều này, trong phiên khai vấn gia đình, mình hỗ trợ các thành viên trong gia đình thoải mái để giao tiếp về niềm tin, giá trị và mục tiêu mà từng người mong muốn đạt được.
Ví dụ, trong một ca mình đang làm việc với, bạn trẻ này sợ mẹ và có nhiều ký ức xấu về mẹ. Khi ngồi coach 1-1 với bạn, mình nghe bạn chỉ trích mẹ rất nhiều nhưng đồng thời bạn cũng đau khổ vì sâu thẳm trong lòng bạn cũng rất yêu mẹ. Trong các phiên 1-1, mình giúp bạn dần gỡ từng lớp niềm tin giới hạn trong tâm lý, nhưng ca này khá mất thời gian vì bạn bị ám ảnh nhiều. Rất may là mẹ bạn đồng ý hợp tác, nên sau khi trao đổi, hẹn lịch, mình đã có một phiên khai vấn với bạn và mẹ bạn ngồi cạnh nhau. Cả hai bên đều nói ra được cảm xúc trong lòng, mình đứng giữa đặt câu hỏi để khơi mở góc nhìn, điều phối cuộc hội thoại, thậm chí có lúc phải can thiệp khi thấy có dấu hiệu mâu thuẫn, tất cả để giúp cho hai người đi đến được thống nhất chung. Kết thúc phiên, cả hai đều cảm thấy nhẹ lòng vì cuối cùng cũng nói ra được điều mà họ mong đối phương hiểu, bạn trẻ kia cũng thoải mái hơn khi đã có được câu trả lời cho rất nhiều câu hỏi "tại sao?" mà bạn giữ trong lòng từ nhỏ.
Hoặc một ca khác, bạn trẻ cảm thấy cha kiểm soát mình quá đà, không cho mình không gian trưởng thành, và bạn cảm thấy đó là do cha không tin tưởng mình. Tuy nhiên trong phiên coach, qua câu chuyện của người cha, mình hiểu được rằng người cha đã từng phải vật lộn và trầy trật rất nhiều thời trẻ do không có ông bà chỉ dẫn, nên sau này sinh ra tâm lý bao bọc con quá đà vì sợ con ngã đau. Kết thúc phiên, người con hiểu được vì sao cha làm vậy, người cha cũng nhận ra con mình cũng đã đến lúc trưởng thành và tự lo rồi.
Dĩ nhiên, khai vấn mà có sự hợp tác của cha mẹ thì tuyệt vời rồi, nhưng đi cùng đó là những thách thức, ví dụ như:
Ngôn ngữ thể hiện cảm xúc. Có gia đình thì nói chuyện bằng lời, nhưng có gia đình lại gặp khó khăn trong giao tiếp qua ngôn ngữ (do sự khác biệt thế hệ, hoặc sự ngại ngùng chẳng hạn). Hôm nay mình khai vấn cho một trường hợp mà mình quyết định cho cha và con vẽ tranh để thể hiện góc nhìn. Một số trường hợp khác có thể phải dùng tới tranh, ảnh, viết thư, chơi game,... để cho các thành viên được thoải mái thể hiện quan điểm.
Nhu cầu và mong muốn của từng thành viên trong gia đình. Có gia đình mà mẹ muốn cả nhà tham gia khai vấn nhưng cha thấy không cần thiết, có gia đình cha và mẹ muốn con đi khai vấn nhưng con không hợp tác,... rất nhiều điều cần phải làm rõ ràng, thống nhất trước khi bước vào hành trình khai vấn này.
Chênh lệch về quyền lực. Điều này dĩ nhiên sẽ xảy ra vì cha mẹ lúc nào cũng là "bề trên", "người đi trước", "người từng trải". Điều này dễ khiến con bị lép vế trong các cuộc hội thoại, khiến con thu mình lại, cảm thấy không an toàn. Là người coach và điều phối, mình phải tạo ra một không gian an toàn, bình đẳng để không ai lấn áp ai.
Cha và mẹ không thống nhất trong cách nuôi dạy con. Với những ca thế này, mình luôn phải làm việc với cha mẹ trước rồi mới làm việc với con. Có thể con không phải là vấn đề, chính góc nhìn mâu thuẫn của cha mẹ mới là vấn đề.
Và còn rất nhiều điều khác nữa. Family coaching là một phương pháp coach khá thử thách nhưng cũng rất thú vị, và mình tin là nếu cha/mẹ/partner... của người được khai vấn cũng tham gia support khi cần, thì mối quan hệ của họ sẽ được cải thiện tốt, và hành trình vượt lên niềm tin giới hạn của mỗi người sẽ được rút ngắn hơn rất nhiều
Comments